De recente berichtgeving over mogelijke gevallen van grensoverschrijdend gedrag tijdens gynaecologische onderzoeken heeft een bredere maatschappelijke discussie op gang gebracht over het fenomeen gynaecologisch geweld. Deze problematiek, die tot voor kort relatief onderbelicht bleef, raakt aan de kern van ethisch en juridisch verantwoorde zorgverlening binnen een bijzonder kwetsbaar medisch domein.

Hoewel er tot op heden geen gevalideerde definitie bestaat, wordt gynaecologisch geweld in de literatuur doorgaans begrepen als elke vorm van onrespectvolle,vernederende, onnodige of onvoldoende geïnformeerde medische tussenkomst in het kader van gynaecologische consultaties, onderzoeken of bevallingssituaties. Het betreft handelingen of communicatieve interacties waarbij de zorgverlener de grenzen van professionele zorgvuldigheid overschrijdt, het recht op lichamelijke integriteit aantast of nalaat de patiënt adequaat te informeren.

Voorbeelden van gynaecologisch geweld kunnen zijn:

-       Onderzoeken of handelingen zonderduidelijke uitleg;

-       Het ontbreken van geïnformeerdetoestemming;

-       Neerbuigende, intimiderende ofvernederende communicatie;

-       Nodeloze en ongewenste medischehandelingen;

-       Flagrante schending van de intimiteit.

Als een arts niet handelt volgens de regels van de kunst, dan kan er mogelijk een misdrijf tot stand komen, gaande van slagen en verwondingen tot aantasting van de seksuele integriteit of verkrachting.

De impact van dit soort ervaringen reikt verder dan het fysieke aspect. Voor veel slachtoffers leidt het tot langdurige gevoelens van schaamte, angst ofwantrouwen tegenover zorgverleners. De inherente machtsasymmetrie tijdens gynaecologische consultaties vergoot bovendien de kwestbaarheid van patiënten,waardoor de drempel om melding te maken aanzienlijk hoger ligt. Vrees voor minimalisering of ongeloof vormt daarbij een bijkomende rem.

Het expliciet erkennen van gynaecologisch geweld is een cruciale stap om deze problematiek zichtbaar te maken, het taboe te doorbreken en de noodzakelijke voorwaarden te scheppen voor veilige en respectvolle gynaecologische zorg.

Kreeg u te maken met dergelijke feiten en heeft u vragen over gynaecologisch geweld? Neem dan gerust contact op met onze specialisten!

 Bronnen:

De Afspraak: Gynaecoloog in opspraak, vredesgesprek Moskou & wachten , di2/12/2025 https://www.vrt.be/vrtmax/a-z/de-afspraak/2025/de-afspraak-d20251201/

BRUNELLO S., GAY-BERTHOMIEU M., SMILES B.e.a., "Obstetric and gynaecological violence in the EU - Prevalence, legalframeworks and educational guidelines for prevention and elimination",2024, https://www.europarl.europa.eu/RegistreWeb/home/welcome.htm.

CLAES L., Obstetrisch en gynaecologisch geweld: een juridische analyse vanuit het medisch recht en de mensenrechten, KU Leuven, 2025.

SENAAT, Informatieverslag over lichamelijke zelfbeschikking en het tegengaan van obstetrisch geweld, 2024.

‍