.jpg)
Op 27 augustus 2021 vond er op het Theaterplein te Antwerpen een protestactie plaats, “Stop de kindermoord in Antwerpen – Critical Mass voor veilig verkeer”. Aansluitend werd er een fietstocht georganiseerd. Dit ter herdenking van een dodelijk verkeersongeval met een vrachtwagen in Antwerpen op24 augustus 2021 waarbij twee zusjes om het leven zijn gekomen.
Het verkeersongeval deed zich voor op een kruispunt waar er recent voor het ongeval beslist werd om af te stappen van een conflictvrije verkeerslichtregeling. De protestactie werd georganiseerd om aandacht te vragen voor verkeersveiligheid.
‘Critical Mass Bike Ride’ betreft een actievorm waarbij een grote massa fietsers op de openbare weg samenkomt en het dominante vervoersmiddel vormt zodoende het (snel) doorrijden van voertuigen tijdelijk te verhinderen.
Niettegenstaande het protest volledig vreedzaam is verlopen, ontvingen de vermeende organisatoren een GAS-boete op basis van artikel 107 van de Antwerpse Politiecodexomdat ze - zoals voormeld artikel het voorschrijft - drie weken op voorhand geen melding hadden gemaakt van het publiek evenement aan de burgermeester.
Onze advocaten hebben deze GAS-boete succesvol kunnen aanvechten door aan te voeren dat de Stad Antwerpen in deze zaak foutief toepassing maakt van artikel 107 van de Politiecodex.
In het Politiereglement van Antwerpen wordt een definitie gegeven van wat onder een evenement dient te worden begrepen. Er moet sprake zijn van een activiteit of feestelijkheid, ter vermaak of ter voorlichting van een publiek.
In deze zaak ging het echter om een actie naar aanleiding van een dodelijk verkeersongeval, met als doel te protesteren tegen het verkeersbeleid.
De rechtbank heeft onze argumentatie gevolgd en terecht geoordeeld dat de ‘Critical Mass Bike Ride’ niet “ter voorlichting” van een publiek was. Het betrof een bijeenkomst van een aantal mensen om een standpunt duidelijk te maken. Dit is een manifestatie en geen evenement.
Protesten zijn geen evenementen en vallen bijgevolg niet onder de verplichtingen van artikel 107 Politiecodex.
Thans rijst de vraag welke regeling wel van toepassing is op protestacties.
Artikel 102 van het Antwerps Politiereglement viseert openbare vergaderingen, samenscholing en manifestaties in openlucht en/of op de openbare weg en luidt als volgt ;
Ҥ1. Het is verboden om in openlucht en/of op de openbare ruimte, openbare vergaderingen en manifestaties in te richten, zonder schriftelijke en voorafgaande toestemming van de burgemeester.Onder manifestatie wordt begrepen het bij elkaar komen van een groep mensen omanderen hun standpunt of hun mening van politieke, religieuze, sociale, cultureleof van welke aard ook, kenbaar te maken en te propageren.
De toestemming wordt minstens drie weken vooraf aangevraagd. Als de aard van de manifestatie niet toelaat om ze drie weken vooraf aan te vragen, moet de aanvraag toch zo snel mogelijk gebeuren eneen motivatie bevatten waarom de toestemming niet eerder werd aangevraagd.
De burgemeester kan altijd de verleende toestemming intrekken, als hij van oordeel is dat de openbare vergadering of de manifestatie een gevaar zou betekenen voor de openbare veiligheid, orde en rust.”
In tegenstelling tot de verplichting melding uit artikel107 Politiecodex zou men conform artikel 102 Politiecodex minstens drie weken op voorhand een schriftelijke en voorafgaande toestemming van de burgemeester moeten aanvragen.
Deze verplichting doet de wenkbrauwen fronsen nu er in democratische samenleving vanzelfsprekend ruimte moet zijn voor spontane acties, waarbij een bepaalde gebeurtenis een onmiddellijke collectieve reactie van de bevolking teweeg brengt.
Het Europees Hof voor deRechten van de Mens heeft zich in meerdere zaken reeds uitgesproken overdergelijke protestacties. In de zaak BUKTA heeft het Europees Hof de “immediate response”-test uitgewerkt. Volgens dezetest is het ontbinden van een vreedzame betoging, die een onmiddellijke reactievormt op een politieke gebeurtenis, louter en alleen door het gebrek aan een voorafgaande melding een disproportionele beperking van de vrijheid vanvergadering.[1]
Artikel 102 van de Antwerpse Politiecodex doorstaat de toets van de vaste rechtspraak van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens niet.
De verplichte voorafgaande aanvraag tot toestemming die minstens drie weken op voorhand aan de burgemeester moet worden gericht, is daarenboven niet verenigbaar met het grondwettelijke recht om te vergaderen en zich te verenigen.
In vergelijking met andere Belgische steden is de Antwerpse aanvraagregel van drie weken bijzonder lang. Zo moet de aanvraag inBrugge slechts drie dagen op voorhand worden ingediend. in Hasselt geldt een aanvraagperiode van vier werkdagen.
Nu de Politierechter in Antwerpen heeft geoordeeld dat protesten geen evenementen zijn zoals voorzien door artikel 107 Politiecodex dient er snel duidelijkheid te komen onder welke regeling dergelijke protestacties, die cruciaal zijn in een democratische samenleving, vallen waarbij het noodzakelijk voorkomt dat de Stad Antwerpen de verplichtingen van artikel 102 Politiecodex herbekijkt en herschrijft.
De mosterd voor een aanpassing van de Antwerpse Politiecodex zou alvast in Amsterdam kunnen worden gehaald, alwaar er voor protestacties geen aanvraag vereist is, maar een mededeling24 uur op voorhand volstaat.
De regeling die de stad Amsterdam hanteert, sluit volledig aan bij het grondwettelijke recht om te vergaderen en verenigingen en is in overeenstemming met de rechtspraak van het Europees voor de Rechten van de Mens.
Kreeg u onterecht een GAS-boete voor het organiseren van een protestactie? Aarzel niet om onze specialisten te contacteren zodat wij uw situatie samen kunnen bekijken.
[1] EHRM 17 juli 2007, Buktae.a./Hongarije, §36.
.jpg)